Algemeen

De begroting 2023 is de eerste begroting van het huidige college van B&W van West Betuwe. In deze begroting presenteren we de uitgaven en inkomsten voor het volgende jaar, maar ook voor de drie daarop volgende jaren. In deze begroting zijn de effecten van de perspectiefnota 2023 opgenomen. In 2023 geven wij naar verwachting ongeveer 153 miljoen euro uit om de ambities voor West Betuwe te realiseren. Tegenover deze uitgaven staan 153 miljoen euro aan inkomsten, waardoor de begroting 2023 in evenwicht is.

Het financiële beeld
In de begroting staat wat we volgend jaar willen bereiken, wat we daar voor gaan doen en wat dit ons gaat kosten. Deze begroting gaat vooral over 2023. Wanneer de gemeenteraad de begroting vaststelt, wordt daarmee formele goedkeuring gegeven tot het doen van uitgaven in het jaar 2023. De begroting bevat naast informatie over het jaar 2023 ook informatie over de jaren 2024 tot en met 2026. De informatie over de jaren 2024 tot en met 2026 noemen we de ‘meerjarenbegroting’. De meerjarenbegroting gaat ter kennisname naar de gemeenteraad en geeft context voor de gemeenteraad bij de vaststelling van de Begroting 2023. Wel is het bij de meerjarenbegroting van belang dat we meerjarig een reëel en structureel evenwicht presenteren, zoals volgt uit de voorschriften van het BBV.

Van perspectiefnota 2023 naar begroting 2023

Onderstaand financieel perspectief is het resultaat van de perspectiefnota 2023.

Nieuw beleid 2023
In de begroting 2023 is het volgende nieuw beleid vanuit de perspectiefnota 2023 opgenomen:
 
Nieuw beleid structureel

Nieuw beleid incidenteel

Autonome ontwikkelingen
Na de Perspectiefnota hebben zich een aantal autonome ontwikkelingen voorgedaan die we verwerkten in de begroting 2023.

Nieuwe ontwikkelingen en dekkingsplan
Na de Perspectiefnota hebben zich ook nieuwe ontwikkelingen voorgedaan met financiële consequenties. Deze nieuwe ontwikkelingen en het daarbij behorende dekkingsplan voor een sluitende begroting zijn opgenomen in het raadsvoorstel van de Begroting 2023. Na besluitvorming door de raad verwerken we deze mutaties in de eerste wijziging van de begroting.

De begroting structureel en reëel in evenwicht
In de Gemeentewet is opgenomen dat onze begroting structureel en reëel in evenwicht moet zijn. In artikel 189 (tweede lid) is opgenomen dat: “De raad ziet erop toe dat de begroting structureel en reëel in evenwicht is. Hiervan kan hij afwijken indien aannemelijk is dat het structureel en reëel evenwicht in de begroting in de eerstvolgende jaren tot stand zal worden gebracht.”

Structureel evenwicht
Onze begroting is structureel in evenwicht wanneer we de structurele lasten dekken door structurele baten. Er is sprake van een structureel tekort wanneer de structurele baten niet toereikend zijn om de structurele lasten te dekken, dus wanneer structurele lasten worden gedekt met incidentele baten.

In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is deze bepaling verder uitgewerkt. Zo is in het BBV opgenomen op welke wijze gemeenten (en provincies) het structurele saldo moeten berekenen, en is opgenomen op welke wijze het structurele saldo moet worden toegelicht in de begroting en in het jaarverslag.

In het algemeen geldt dat een gemeente structurele taken uitvoert en daarvoor structurele baten en lasten raamt in de begroting. Structurele lasten en baten zijn dus de regel. Incidentele lasten en baten, bijvoorbeeld voor eenmalige zaken of (meerjarige) projecten of subsidies met een tijdelijk karakter, zijn de uitzondering. Het BBV bepaalt dat de uitzonderingen (dus de incidentele baten en lasten) in beeld worden gebracht en worden toegelicht.

Het BBV schrijft voor dat voor alle jaren van onze meerjarenbegroting een structureel saldo moet worden berekend. In deze begroting dus voor de jaren 2023 tot en met 2026. Het begrip ‘structureel evenwicht’ moet hierbij voor het jaar 2023 altijd in samenhang worden bezien met de meerjarige ontwikkeling, zoals
ook wordt aangegeven in de Gemeentewet. Een structureel tekort in 2023 is in wezen niet erg, zolang het structurele evenwicht (of overschot) aan het eind van de meerjarentermijn wordt bereikt.

Het structurele saldo wordt hier uitgedrukt in euro’s. Het structurele saldo kan echter ook uitgedrukt worden als percentage van de batenkant van de begroting (de batenkant exclusief reserves), dan wordt het de ‘structurele exploitatieruimte’ genoemd. De structurele exploitatieruimte is een verplicht kengetal vanuit het BBV, en is opgenomen in de paragraaf over het Weerstandsvermogen.

In onderstaande tabel is de opbouw van het structurele saldo inzichtelijk gemaakt.

Uit de tabel blijkt dat onze begroting structureel niet sluitend is. Dit betekent dat de structurele lasten niet worden opgevangen door structurele baten. De incidentele baten en lasten worden in een afzonderlijke bijlage toegelicht.

Reëel evenwicht
Voor het bepalen van het reëel evenwicht is het verder van belang om inzicht te hebben in de volgende onderwerpen:

Wijze raming van algemene uitkering uit het gemeentefonds
De financiële effecten van de meicirculaire 2022 zijn in de begroting verwerkt. Hierbij is rekening gehouden met de accresontwikkelingen zoals door de beheerders van het gemeentefonds aangegeven en de nieuwe verdeling van het gemeentefonds per 2023.
In onze ramingen is structureel rekening gehouden met een bedrag van 204.000 euro voor de onderschrijding van het BCF-plafond indien de gemeenten en provincies minder declareren bij het BTW-compensatiefonds dan geraamd.
Daarnaast zijn de extra middelen die door het kabinet in de meicirculaire 2022 zijn opgenomen voor jeugdhulp nog niet volledig structureel opgenomen, maar voor 75 procent. De ramingen van de algemene uitkering zijn dus behoudend en reëel geraamd.

Overzicht baten en lasten jaarschijf 2023 (inclusief reservemutaties) uitgesplitst naar programma